شاه محمود محمود
ارگ جبل السراج
وجه تسمیه
۱۰۶ سال قبل زمانیکه فابریکهء برق ولسوالی جبل السراج ازطرف امیرحبیب الله افتتاح میگردید ایشان ابتدا نظری به ساختمان جغرافیای این منطقه افگنده وآنرا کوهستانی توصیف کرده ، چنانچه این وادی سرسبزازسه جناح نزدیک به کوه های پر بار محصور بوده است با افتتاح این بنا دکمهء فابریکهء مذکور را فشار داده ، نوریکه از آن متجلی گردید با ادغام نوربر اصطلاح کوه های همجوار ازواژۀ عربی که درآن زمان متداول بود استفاده کرده نام این وادی کوچک سرسبز راکه دریای خروشان سالنگ ازمیان آن عبورمینماید ، جبل السراج یا کوه نور نامید .
شهر قدیمی پروان (نام کنونی آن : جبل السراج ) در نزدیکی ملتقای رود غوربند و پنجشیر بوده است . پروان ممکن است که محل باستانی اسکندریة قفقازِ روزگار اسکندر یا اسکندریه ـ کاپیسا باشد. اسکندریه ـ کاپیسا در مسیر یکی از مهمترین جاده های هندوکش قرار داشت
نام پروان در منابع جغرافیایی قرون اولیة اسلامی ، «فَروان » و «بروان » ضبط شده است . ظاهراً نخستین بار یعقوبی در قرن سوم از شهر پروان (با ضبط بَرْوان ) نام برده است . به نوشتة وی ، شهر پروان و شهرهای نزدیک آن ، از جمله «بَنجَهار» و «غُوروَند»، را مسلمانان به فرماندهی فضل بن یحیی بن خالد برمکی (147ـ193) در 176 گشودند . اصطخری در نیمة اول قرن چهارم ، در ذکر اقلیم خراسان و نواحی بلخ ، به شهر «فروان » در «عملِ» بامیان در نزدیکی شهرهای غزنه و بنجهیر اشاره کرده است . به نوشتة او فاصلة فروان تا عسکر بنجهیر در شمال کابل دو مرحله است و رود بنجهیر پس از عبور از جاربایه به فروان می رسد در همین قرن ، مؤلف حدودالعالم (ص۳۹۳) دربارة نعمت و بازرگانی پروان مطالبی ذکر کرده و پروان را درِ هندوستان دانسته است . مقدسی در اواخر قرن چهارم ، هردو ضبط «بروان » و «فروان » را به کار برده و آن را دورافتاده ترین شهر بزرگ ] ناحیة بامیان [ و دارای مسجد جامعی بارونق ذکر کرده است
پروان محل استخراج نقرة درة پنجشیر بود و حاکمان غزنوی در آنجا سکه هایی ضرب کرده بودند . در اوایل قرن هفتم ، پروان سرحد بامیان بود و در 618/1221 که جلال الدین منکبرنی ، تولی خان (پسر چنگیز و از سرداران او) را در پروان شکست داد، اهمیت یافت بارتولد این نبرد را در یک فرسخی پروان ذکر کرده و آن را «بزرگترین ناکامی مغولان » خوانده است در این قرن ، یاقوت حموی از «شهرک فروان » در نزدیکی غزنه و زکریا قزوینی از «ناحیة بروان » و دره ای در آنجا یاد کرده اند.
پروان به دلیل قرار گرفتن در مسیر تجاری افغانستان ـ هند، محل رفت وآمد و استقرار بازرگانان بوده است . این محل میدان اولین جنگ انگلیسیهاـ افغانها در 1256/1840 بود و ظاهراً از قرارگاه جنگی در آنجا اثری نمانده است ممکن است پروان دیگری در قسمت علیای وادی لَوْگَر، بین غزنی و بامیان ، باشد که ظاهراً متفاوت با پروان واقع در شمال شرقی شهر چاریکار است ( حدودالعالم ، حواشی مینورسکی ، ص 191).
در دورة حکومت حبیب الله خان افغان ملقب به «سراج الملة والدین » (1319ـ1337 هـ ق) با احداث حصار مستحکمی معروف به ارگ جبل السراج در کنار رود جبل السراج ، نام قدیمی شهر پروان به جبل السراج تغییر یافت
شهر جدید جبل السراج نزدیکِ فروان قدیم در حدود َ15 ْ69 طول شرقی و َ7 ْ35 عرض شمالی در کنار رود پنجشیر نزدیک ملتقای رود غوربند قرار دارد برخی محل شهر جبل السراج را همان پروان دانسته اند در 1315 ش /1937 با احداث کارخانة پارچه بافی جبل السراج ، تاریخ جدید منطقه آغاز شد . در منازعات اخیر افغانستان ، جبل السراج و چاریکار دو شهر مهم در مسیر راه سراسری سالنگ که کابل را به آسیای مرکزی متصل می کند و نیز فرودگاه بگرام (در نزدیکی آنها) تأثیر بسیاری داشته اند.( اسلامیک انسایکلوپیدیا ذیل پروان)
ساختمان ارگ جبل السراج که در سال ۱۹۰۵ کار آن آغاز گردید در سال ۱۹۰۷میلادی در زمان حکومت امیر حبیب الله خان ساخته شده است بنام “سراج الامصار” یاد می شد و تا زمان حکومت امان الله خان به عنوان مقر شاهى از آن استفاده می گردید.
امان الله خان در اواخر سال ۱۲۹۷ هجری شمسی به قدرت رسید.
ساختمان تاريخى ارگ جبل السراج که در مرکز ولسوالى جبل السراج پروان موقعيت دارد، در دوران جنگ هاى حدود سه دهه اخير تخريب شده است . تلاش برای بازسازی آن جریان دارد .
۱۰۶ سال قبل زمانیکه فابریکهء برق ولسوالی جبل السراج ازطرف امیرحبیب الله افتتاح میگردید ایشان ابتدا نظری به ساختمان جغرافیای این منطقه افگنده وآنرا کوهستانی توصیف کرده ، چنانچه این وادی سرسبزازسه جناح نزدیک به کوه های پر بار محصور بوده است با افتتاح این بنا دکمهء فابریکهء مذکور را فشار داده ، نوریکه از آن متجلی گردید با ادغام نوربر اصطلاح کوه های همجوار ازواژۀ عربی که درآن زمان متداول بود استفاده کرده نام این وادی کوچک سرسبز راکه دریای خروشان سالنگ ازمیان آن عبورمینماید ، جبل السراج یا کوه نور نامید .
شهر قدیمی پروان (نام کنونی آن : جبل السراج ) در نزدیکی ملتقای رود غوربند و پنجشیر بوده است . پروان ممکن است که محل باستانی اسکندریة قفقازِ روزگار اسکندر یا اسکندریه ـ کاپیسا باشد. اسکندریه ـ کاپیسا در مسیر یکی از مهمترین جاده های هندوکش قرار داشت
نام پروان در منابع جغرافیایی قرون اولیة اسلامی ، «فَروان » و «بروان » ضبط شده است . ظاهراً نخستین بار یعقوبی در قرن سوم از شهر پروان (با ضبط بَرْوان ) نام برده است . به نوشتة وی ، شهر پروان و شهرهای نزدیک آن ، از جمله «بَنجَهار» و «غُوروَند»، را مسلمانان به فرماندهی فضل بن یحیی بن خالد برمکی (147ـ193) در 176 گشودند . اصطخری در نیمة اول قرن چهارم ، در ذکر اقلیم خراسان و نواحی بلخ ، به شهر «فروان » در «عملِ» بامیان در نزدیکی شهرهای غزنه و بنجهیر اشاره کرده است . به نوشتة او فاصلة فروان تا عسکر بنجهیر در شمال کابل دو مرحله است و رود بنجهیر پس از عبور از جاربایه به فروان می رسد در همین قرن ، مؤلف حدودالعالم (ص۳۹۳) دربارة نعمت و بازرگانی پروان مطالبی ذکر کرده و پروان را درِ هندوستان دانسته است . مقدسی در اواخر قرن چهارم ، هردو ضبط «بروان » و «فروان » را به کار برده و آن را دورافتاده ترین شهر بزرگ ] ناحیة بامیان [ و دارای مسجد جامعی بارونق ذکر کرده است
پروان محل استخراج نقرة درة پنجشیر بود و حاکمان غزنوی در آنجا سکه هایی ضرب کرده بودند . در اوایل قرن هفتم ، پروان سرحد بامیان بود و در 618/1221 که جلال الدین منکبرنی ، تولی خان (پسر چنگیز و از سرداران او) را در پروان شکست داد، اهمیت یافت بارتولد این نبرد را در یک فرسخی پروان ذکر کرده و آن را «بزرگترین ناکامی مغولان » خوانده است در این قرن ، یاقوت حموی از «شهرک فروان » در نزدیکی غزنه و زکریا قزوینی از «ناحیة بروان » و دره ای در آنجا یاد کرده اند.
پروان به دلیل قرار گرفتن در مسیر تجاری افغانستان ـ هند، محل رفت وآمد و استقرار بازرگانان بوده است . این محل میدان اولین جنگ انگلیسیهاـ افغانها در 1256/1840 بود و ظاهراً از قرارگاه جنگی در آنجا اثری نمانده است ممکن است پروان دیگری در قسمت علیای وادی لَوْگَر، بین غزنی و بامیان ، باشد که ظاهراً متفاوت با پروان واقع در شمال شرقی شهر چاریکار است ( حدودالعالم ، حواشی مینورسکی ، ص 191).
در دورة حکومت حبیب الله خان افغان ملقب به «سراج الملة والدین » (1319ـ1337 هـ ق) با احداث حصار مستحکمی معروف به ارگ جبل السراج در کنار رود جبل السراج ، نام قدیمی شهر پروان به جبل السراج تغییر یافت
شهر جدید جبل السراج نزدیکِ فروان قدیم در حدود َ15 ْ69 طول شرقی و َ7 ْ35 عرض شمالی در کنار رود پنجشیر نزدیک ملتقای رود غوربند قرار دارد برخی محل شهر جبل السراج را همان پروان دانسته اند در 1315 ش /1937 با احداث کارخانة پارچه بافی جبل السراج ، تاریخ جدید منطقه آغاز شد . در منازعات اخیر افغانستان ، جبل السراج و چاریکار دو شهر مهم در مسیر راه سراسری سالنگ که کابل را به آسیای مرکزی متصل می کند و نیز فرودگاه بگرام (در نزدیکی آنها) تأثیر بسیاری داشته اند.( اسلامیک انسایکلوپیدیا ذیل پروان)
ساختمان ارگ جبل السراج که در سال ۱۹۰۵ کار آن آغاز گردید در سال ۱۹۰۷میلادی در زمان حکومت امیر حبیب الله خان ساخته شده است بنام “سراج الامصار” یاد می شد و تا زمان حکومت امان الله خان به عنوان مقر شاهى از آن استفاده می گردید.
امان الله خان در اواخر سال ۱۲۹۷ هجری شمسی به قدرت رسید.
ساختمان تاريخى ارگ جبل السراج که در مرکز ولسوالى جبل السراج پروان موقعيت دارد، در دوران جنگ هاى حدود سه دهه اخير تخريب شده است . تلاش برای بازسازی آن جریان دارد .
Keine Kommentare:
Kommentar veröffentlichen